JSA ( روش آنالیز شغلی )
(JSA ) مخففAnalysis Job Safety درمعنای روش رواکاوی ایمنی شغل ( آنالیز ایمنی شغلی ) میباشد و مباحثی چونJHA (Job Hazard Analysis ) آنالیز خطرات شغلی وهمچنینJob Hazard Analysis (JHA ) واکاوی خطرات شغلی مطرح میگردد.
آنالیز ایمنی شغلی شناختن خطراتی میباشدکه درون محیط کار احتمال وقوع داردو نیز بازنگری روشهای کاری بمنظور شناخت مناسبترین روشهای کاری جهت ازبین بردن ویابه حداقل رساندن خطرات محیط کار . نکته حائز اهمیت اینکه؛ شناسایی خطرات مهمترین بخش ازهر برنامه ایمنی و بهداشت میباشد. آنالیز ایمنی شغلی بمنظور شناسایی خطرات بالقوه، ارزیابی سطح ریسک وتعیین اقدامات کنترلی جهت کنترل ریسکهای غیرقابل قبول انجام شود.
روش آنالیز ایمنی شغلی (JSA ) : مهمترین ابزار مدیریتی میباشدکه کمک میکندبه حذف خطرات وکاهش جراحات و حوادث، وبا شناسایی خطاها درفرآیند تولید، بهره وری راافزایش میدهد. درروشJSA ازنظرات وتجربه کارگر نیز استفاده میشود.
مراحل ایجاد خطرات: خطرات نادیده گرفته شده درمراحل طراحی کارگاه، ساختمان، ماشین آلات، تجهیزات، ابزارهای کاری وهمچنین فرآیند تولید. خطرات احتمالی ایجاد شده بعداز شروع تولید. خطرات ناشی ازتغییر روشهای کاری، خطرات ناشی ازجابجایی افراد.
روشJSA مزایای آنالیز ایمنی شغلی: آموزش افراد وایمن کردن افراد دربرابر خطرات. بازنگری روشهای شغلی بعداز وقوع حادثه. راهنمایی افراد تازه کار. ارائه راهنمایی لازم قبل ازانجام کارهای نامنظم وپیچیده.
کاربرد روشJSA : روشی جهت بازنگری روشهای انجام کار درهر شغل وکشف خطرهای رخ داده درهر یک ازمراحل کار. ارائه آموزشهای فردی موثربه کارگران. تبادل اطلاعات ایمنی بابت کارکنان. آموزش موثر شغل جهت افراد جدید. ایجاد آمادگی بهتر بابت بازرسیهای ایمنی، بازنگری روشهای انجام کار بعداز بروز حوادث، اصلاح مشاغل وبهبود روشهای انجام کار.
روشJSA وتعاریف مهم درمبحثJSA :
JOB : یکی ازتعاریف درمبحث روشJSA میباشدکه درمعنای عام شغل ویا حرفه گفته میشود مانند مشاغلی ازجمله جوشکار، پرسکار، برقکار وغیره.
TASK یکی دیگراز تعاریف درمبحث روش آنالیز شغلی (JSA ) میباشد. افراد درمشاغل فوق وظایف مختلفی راانجام میدهندکه هریک ازاین فعالیتها ووظایفTASK نام میگیرد. بطور مثال فرد برقکار ممکنست درشغل خودش سیم کشی کند لامپ راتعویض کند ویا وسیله برقی راتعمیر کند.
STEP نیز ازتعاریف کلیدی روشJSA میباشد. هریک ازفعالیتهای فوق ازمراحل مختلفی تشکیل شده اند. مثلا جهت تعویض لامپ سوخته، برقکار برروی چهارپایه می ایستد ولامپ رابا یک دست وسرپیچ رابا دست دیگر میگیرد ولامپ رامیچرخاند تااز سرپیچ خارج شود وسپس ازچهارپایه پایین میایدبه هریک ازاین مراحلSTEP میگویند.
روشJSA وکارهای اولیه جهت شروع کار: دخالت دادن کارگران درانجامJSA مهم میباشدکه کارگران درروند تجزیه وتحلیل قرار بگیرند. آنها درک منحصربه فردی ازشغل خوددارند واین یک دانش ارزشمند جهت پیدا کردن خطرات میباشد. آنها کمک میکنندتا تجزیه و تحلیل خطر بابهترین کیفیت وکمترین اشتباه انجام شود چون دراین برنامه مالک اصلی خودشان هستند. بررسی سوابق حوادث وبیماریهای شغلی نیازمندبه درمان، آسیب وزیان نیازمندبه استراحت پزشکی ویا جایگزین کردن فرد وهمچنین بررسی شبه حوادث. انجام بازدید وبررسی اولیه ازمحیط کار وگفتگو باکارکنان درخصوص خطرات محیط کارشان ودریافت راه حلهای کنترلی ازآنها جهت کاهش ویا حذف خطرات .
شناسایی خطرات راچگونه انجام دهیم؟ هرشغلی رابه وظایف ویا مراحل شغلی بشکنید. هنگام انجام کار آنالیز شغلی کار فردرا تماشا کنیدو سعی کنید آنرا بمراحل کوچکتر تقسیم کنید ( بدون درنظر گرفتن بیش ازحد جزئیات ). شما میتوانید باشغلهای مشابه مقایسه کنید ومطمئن شویدکه چیزی ازقلم نیفتاده است. همچنین میتوانید جهت بهتر شدن کار ازعکس ویا فیلم نیز استفاده نمایید.
فواید آنالیز ایمنی شغلی مهمترینش استفاده ازاین آنالیز شغلی بعنوان راهنمایی جهت ممیزی میباشد. ممیز میتواند بفهمدچه اقدامات کنترلی جهت کاهش ریسک محیط کار انجام شده است. براساس بازرسیهای ممیز میتواند ریسک شایعManifest Risk ویا ریسکی راکه واقعا وجود دارد رادرک کند. چنانچه اقدامات کنترلی بطور مناسب بکار گرفته شود بایستی ریسک باقیمانده ( آندسته ریسکهای باقیمانده راکه بعداز اعمال همه اقدامات کنترلی هنوز وجود دارند، ریسک باقیمانده میگویند.) وهمچنین ریسک شایع بیشتر بشود وسازمان بایستی توجه خاص بابت اقدامات کنترلی مبذول نماید واقدام اصلاحی انجام دهد.